Nội dung tài liệu
Bài 11. Phương thức con người khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở châu Phi
1. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở môi trường xích đạo
- Cách thức khai thác và sử dụng: có thể trồng gối vụ, xen canh nhiều loại cây. Các vùng chuyên canh cây công nghiệp (cọ dầu, ca cao…) theo quy mô lớn nhằm mục đích xuất khẩu hoặc cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến.
- Vấn đề bảo vệ thiên nhiên: Tầng mùn trong đất ở môi trường xích đạo không dày, lớp phủ thực vật lại bị tàn phá nhiều nên mùn dễ bị nước mưa rửa trôi. Vì vậy, việc bảo vệ rừng và trồng rừng là hết sức cần thiết.
2. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới
- Các thức khai thác và sử dụng:
+ Vùng khô hạn: làm nương rẫy vẫn là hình thức canh tác phổ biến, cây trồng chính là lạc, bông, kê,... chăn nuôi dê, cừu,... theo hình thức chăn thả.
+ Vùng khí hậu nhiệt đới ẩm: hình thành các vùng trồng cây ăn quả (chuối,...) và cây công nghiệp (mía, chè, thuốc lá, bông, cà phê,...) với mục đích xuất khẩu.
+ Khai thác và xuất khẩu khoáng sản (vàng, đồng, chì, dầu mỏ, khí tự nhiên,...) có vai trò hết sức quan trọng.
- Vấn đề bảo vệ thiên nhiên:
+ Chú ý xây dựng các công trình thuỷ lợi.
+ Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên vừa để bảo vệ các hệ sinh thái tự nhiên, vừa phát triển du lịch sinh thái.
3. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở môi trường hoang mạc
- Cách thức khai thác và sử dụng:
+ Tại các ốc đảo, người dân trồng cây ăn quả (cam, chanh và đặc biệt là cây chà là) và một số cây lương thực (lúa mạch,...) trên những mảnh ruộng nhỏ. Chăn nuôi gia súc (dê, lạc đà,...) theo hình thức du mục.
+ Nhiều mỏ dầu khí lớn, các mỏ khoáng sản và các túi nước ngầm được phát hiện; do đó, nhiều vùng hoang mạc đã thay đổi. Hoạt động du lịch cũng đem lại nguồn thu lớn cho người dân nơi đây.
- Vấn đề bảo vệ thiên nhiên: diện tích hoang mạc ở châu Phi ngày càng mở rộng. Các nước trong khu vực đã có nhiều biện pháp như hợp tác để thành lập “vành đai xanh” chống lại tình trạng hoang mạc hoá....
4. Khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt
- Cách thức khai thác và sử dụng:
+ Trồng các loài cây ăn quả (nho, cam, chanh, ô liu, có giá trị xuất khẩu và một số cây lương thực (lúa mì, ngô). Gia súc chính là cừu.
+ Khai thác khoáng sản rất phát triển, khu vực là một trung tâm lớn của thế giới về khai thác dầu (An-giê-ri), đồng thời phát triển công nghiệp khai thác vàng, kim cương (Cộng hoà Nam Phi)
+ Phát triển các hoạt động du lịch.
- Vấn đề bảo vệ thiên nhiên: chống khô hạn và hoang mạc hóa.