Bài 10: Công xã Pa-ri (năm 1871) SVIP

1. Công xã Pa-ri năm 1871

* Hoàn cảnh: 

- Tháng 7 - 1870, chiến tranh Pháp - Phổ xảy ra, Na-pô-lê-ông III cùng 10 vạn quân thất trận ở Xơ-đăng và bị bắt làm tù binh. 

- Chính phủ mới của giai cấp tư sản được thành lập, mang tên "Chính phủ vệ quốc". 

- "Chính phủ vệ quốc" chấp nhận các điều kiện đầu hàng nước Phổ nhưng nhân dân Pa-ri không đồng ý, họ muốn chiến đấu để bảo vệ thủ đô. 

- Uỷ ban Trung ương Quốc dân quân được thành lập để lãnh đạo nhân dân đấu tranh. 

* Sự thành lập Công xã: 

-  Trưa ngày 18-3, từ đồi Mông-mác, nhân dân và các tiểu đoàn Quốc dân quân tiến vào thủ đô, "Chính phủ vệ quốc" bỏ chạy về Véc-xai (Versailles). 

 Hình 1. Người dân Pa-ri và binh lính bên những khẩu đại bác trên đồi Mông-mác sáng ngày 18-3-1871 (truyện tranh Công xã Pa-ri của Uy-li-am Si-gồ, năm 1932)

- Ngày 26-3-1871, Hội đồng Công xa ra đời, tập trung trong tay quyền lập pháp và quyền hành pháp. Các uỷ ban được thành lập để thi hành pháp luật như: Uỷ ban Tư pháp, Uỷ ban Đối ngoại, Uỷ ban Quân sự,..

- Công xã ban hành nhiều chính sách tiến bộ: 

+ Giải thể quân đội thường trực, trang bị vũ khí cho quần chúng. 

+ Giáo dục công miễn phí. 

+ Tiếp quản các nhà máy và giao cho công nhân kiểm soát. 

+ Tịch thu và phân chia những nhà không có người ở, chia cho dân nghèo. 

+ Bình ổn giá bán bánh mì. 

* Nhân dân Pa-ri bảo vệ Công xã: 

- Ngày 2-4-1871, được sự hậu thuẫn của Phổ, quân đội của "Chính phủ Vệ quốc" bắt đầu tấn công trở lại Pa-ri. 

- Nhân dân dựng chiến luỹ khắp đường phố để bảo vệ Công xã. 

- Trải qua một "Tuần lễ đẫm máu", ngày 28-5-1871, chiến luỹ cuối cùng tại nghĩa trang Cha La-se bị phá vỡ. 

- 150 chiến sĩ Công xã đã chiến đấu tới người cuối cùng để bảo vệ Công xã Pa-ri. 

 Hình 2. Những người phụ nữ Pa-ri trên chiến luỹ Quảng trường Trắng (tranh vẽ của H.Mô-loóc, Pháp (1849-1909))

2. Ý nghĩa của Công xã Pa-ri 

- Công xã Pa-ri là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên do nhân dân lao động thực hiện. 

- Thắng lợi của Công xã đã lật đổ chính quyền tư sản tại Pa-ri, lập ra chính quyền mới của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. 

- Hội đồng Công xã thi hành nhiều chính sách tiến bộ hướng tới quyền lợi của quần chúng nhân dân. 

- Công xã Pa-rri tuy chỉ tồn tại 72 ngày nhưng đã cổ vũ tinh thần cách mạng to lớn cho nhân dân lao động và để lại nhiều bài học quý giá cho phong trào đấu tranh của giai cấp vô sản.