1. Tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp ở Việt Nam
- Sau khi căn bản hoàn thành công cuộc bình định Việt Nam bằng quân sự, từ năm 1897 đến năm 1914, thực dân Pháp tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất ở nước ta.
| Lĩnh vực |
Chính sách |
| Chính trị |
Hoàn thiện bộ máy thống trị ở Liên bang Đông Dương, đứng đầu là viên Toàn quyền người Pháp. Việt Nam bị chia thành ba kì với ba chế độ cai trị khác nhau. |
| Kinh tế |
- Dùng nhiều thủ đoạn chiếm đoạt ruộng đất, lập đồn điền trồng lúa và cây công nghiệp.
- Tập trung khai thác mỏ; xây dựng một số nhà máy, xí nghiệp nhằm phục vụ nhu cầu của chính quyền thực dân như: xi măng, điện nước, xay xát gạo,...
- Nắm giữ độc quyền thị trường Việt Nam, tăng cường bóc lột bằng các loại thuế, đặt nhiều thứ thuế mới.
- Mở mang một số tuyến đường bộ, đường sắt, đường thủy và cảng biển.
|
| Văn hóa, giáo dục |
- Chú trọng truyền bá văn hóa phương Tây, tìm cách hạn chế ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc.
- Đào tạo một lớp người thân Pháp làm chỗ dựa cho công cuộc thống trị và khai thác thuộc địa. Mở một số trường học mới cùng một số cơ sở văn hóa, y tế.
|
* Tác động của công cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đối với tình hình xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XX
- Việt Nam từ một nước phong kiến độc lập trở thành một nước thuộc địa nửa phong kiến với hai mâu thuẫn cơ bản.
+ Mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp.
+ Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ phong kiến.
- Về chính trị:
+ Quyền lực nằm trong tay người Pháp. Một bộ phận địa chủ phong kiến bị biến thành tay sai, công cụ thống trị và bóc lột của chính quyền thực dân.
- Về kinh tế:
+ Việt Nam trở thành nơi khai thác tài nguyên thiên nhiên, cung cấp sức lao động rẻ mạt và thị trường tiêu thụ hàng hóa của Pháp.
+ Kinh tế Việt Nam phát triển chậm chạp, què quặt, lạc hậu, ngày càng lệ thuộc nặng nề vào nền kinh tế Pháp.
- Về văn hóa, xã hội:
+ Văn hóa phương Tây du nhập ngày càng mạnh (lối sống, trình độ học thức và tư duy).
+ Đô thị phát triển cả ở ba miền Bắc, Trung Nam.
+ Cơ cấu xã hội thay đổi: chiếm đa số là nông dân với cuộc sống nghèo khổ; xuất hiện tầng lớp mới (tiểu tư sản, học sinh, sinh viên); số lượng công nhân tăng nhanh, tập trung nhiều trong các cơ sở kinh tế chủ chốt của Pháp.
@201190754605@@201190755840@
2. Hoạt động yêu nước của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh
- Đầu thế kỉ XX, trong bối cảnh xã hội phân hóa sâu sắc thì các tư tưởng dân chủ tư sản ở châu Âu được truyền bá vào Việt Nam. Hơn nữa, tác động của trào lưu duy tân ở nhiều nước phương Đông, trong đó có Nhật Bản đã tác động mạnh đến tư tưởng của các nhà yêu nước Việt Nam.
- Những trí thức Nho học tiến bộ đã hăng hái thực hiện cuộc vận động cứu nước theo khuynh hướng cứu nước mới.
| Nội dung |
Phan Bội Châu |
Phan Châu Trinh |
| Hoạt động tiêu biểu |
- Năm 1904, ông cùng các nhà yêu nước khác thành lập Hội Duy tân với mục đích: đấu tranh để lập nên nước Việt Nam độc lập.
- Đầu năm 1905, sang Nhật Bản nhờ giúp đỡ về khí giới, tiền bạc để đánh Pháp.
- Hội Duy tân phát động phong trào Đông du, đưa các thanh niên Việt Nam yêu nước sang Nhật Bản học tập.
- Năm 1909, bị trục xuất khỏi Nhật Bản, phong trào tan rã.
- Năm 1912, tại Quảng Đông (Trung Quốc), thành lập Việt Nam Quang phục hội, nhằm "Đánh đuổi Pháp, khôi phục Việt Nam, thành lập Cộng hòa Dân quốc Việt Nam".
- Đầu năm 1913, Quang phục hội đưa người về nước nhằm thực hiện một số cuộc ám sát các tên thực dân đầu sỏ và tay sai nhưng thất bại.
- Ông bị bắt và cầm tù ở Quảng Đông => Giai đoạn hoạt động cách mạng sôi nổi nhất chấm dứt.
|
- Năm 1906, ông cùng nhóm sĩ phu tiến bộ mở cuộc vận động Duy tân ở Trung Kì với chủ trương: dựa vào Pháp để cải cách, nhằm "khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh". Cuộc vận động diễn ra trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội.
+ Chủ trương tuyên truyền mở mang công thương nghiệp, phát triển sản xuất, mở trường học kiểu mới, tổ chức diễn thuyết về các đề tài sinh hoạt xã hội, đả phá hủ tục lạc hậu, hô hào cắt tóc ngắn, mặc áo ngắn, chế giễu bọn quan tham,...
=> Cuộc vận động Duy tân châm ngòi cho phong trào chống sưu thuế của nhân dân Trung Kì (1908). Thực dân Pháp thẳng tay đàn áp, bắt bớ nhiều nhà yêu nước, trong đó có ông, phong trào tan rã.
|
@201190759358@
3. Buổi đầu hoạt động cứu nước của Nguyễn Tất Thành
* Xuất thân
- Sinh ngày 19 - 5 - 1890, trong gia đình nhà nho yêu nước ở huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
* Tư tưởng
- Trong hoàn cảnh mất nước, các cuộc đấu tranh của nhân dân nổ ra nhưng đều không giành thắng lợi. Nguyễn Tất Thành tuy khâm phục các nhà yêu nước và cách mạng tiền bối, nhưng không tán thành đường lối đấu tranh của họ mà quyết định tìm con đường cứu nước mới cho dân tộc.
* Hoạt động
- Ngày 5 - 6 - 1911, tại cảng Nhà Rồng (Sài Gòn), Nguyễn Tất Thành xin làm phụ bếp trên tàu buôn của Pháp, bắt đầu hành trình sang phương Tây và sau đó qua nhiều nước ở châu Âu, châu Phi và châu Mỹ.
- Năm 1917, Nguyễn Tất Thành trở lại Pháp, làm nhiều nghề để kiếm sống, tích cực hoạt động trong Hội những người Việt Nam yêu nước và phong trào công nhân Pháp.
- Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng của Nguyễn Tất Thành.
=> Những hoạt động yêu nước trong thời gian này là điều kiện quan trọng để Nguyễn Tất Thành xác định con đường yêu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam.
@201190760928@
Chúc các em học tốt !
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây