Bài 22: Hệ thống truyền lực SVIP

I. CẤU TẠO HỆ THỐNG TRUYỀN LỰC

Cấu tạo chung của hệ thống truyền lực bao gồm các bộ phận chính:

1. Li hợp

a. Nhiệm vụ

Là bộ phận đầu tiên của hệ thống truyền lực, có nhiệm vụ:

- Ngắt tạm thời dòng truyền mô men đến hộp số để có thể dừng xe hoặc chuyển số.

- Nối êm dịu dòng truyền mô men đến hộp số.

Chú thích:

b. Cấu tạo

- Có nhiều loại li hợp khác nhau sử dụng trên các loại ô tô.

- Loại li hợp ma sát khô một đĩa thường đóng được sử dụng phổ biến trên ô tô con:

+ Đĩa ma sát (2) được lắp trên trục li hợp (5).

+ Đĩa ma sát nằm giữa bánh đà động cơ (1) và đĩa ép (3).

+ Đĩa ma sát luôn quay cùng với trục li hợp (5).

+ Đĩa ma sát có thể di chuyển trượt dọc trục.

c. Nguyên lí hoạt động

- Trong trạng thái bình thường (li hợp đóng):

+ Đĩa ma sát được kẹp chặt giữa bánh đà và đĩa ép.

+ Mô men được truyền từ bánh đà đến đĩa ma sát qua trục li hợp đến hộp số.

- Đĩa ma sát bị mài mòn và mỏng dần đi theo thời gian, ảnh hưởng đến khả năng truyền mô men của li hợp.

- Thiết kế cơ cấu điều chỉnh hành trình của bàn đạp trong bộ phận dẫn động điều khiển.

=> Để đảm bảo khả năng truyền mô men của li hợp.

- Thêm bộ trợ lực trong bộ phận dẫn động để giúp người lái xe điều khiển li hợp được nhẹ nhàng hơn.

2. Hộp số

a. Nhiệm vụ

- Nối hoặc ngắt (lâu dài) dòng truyền mô men từ động cơ đến các bánh xe chủ động.

Chú thích:

- Thay đổi tỉ số truyền của hệ thống truyền lực.

- Đổi chiều mô men chủ động đến bánh xe để ô tô có thể chuyển động lùi.

b. Cấu tạo

- Hộp số thường bao gồm ba trục:

+ Trục sơ cấp có bánh răng (2) luôn ăn khớp với một bánh răng (4) gắn liền với trục trung gian.

+ Trục thứ cấp được lắp tựa vào lỗ tròn trong lòng bánh răng (2).

- Hộp số thường phổ biến trên ô tô con:

+ Loại hộp số hai trục.

+ Không có trục trung gian.

- Hộp số tự động sử dụng các bộ bánh răng thường xuyên ăn khớp để tạo ra các tỉ số truyền khác nhau và có cần số.

c. Nguyên lí làm việc

- Người lái xe mở li hợp sau đó dịch chuyển cần số (9) để nối trục thứ cấp với một bánh răng (7).

- Mô men chủ động từ trục sơ cấp được truyền đến trục thứ cấp với một tỉ số truyền nhất định.

- Khi dịch chuyển cần số đến vị trí số lùi, bánh răng trung gian số lùi ăn khớp đồng thời với bánh răng (4) và bánh răng số lùi (8).

=> Trục thứ cấp quay ngược chiều với chiều quay của trục sơ cấp.

3. Truyền lực chính và bộ vi sai

a. Nhiệm vụ

- Bộ truyền lực chính nhận mô men chủ động từ hộp số và biến đổi độ lớn, phương quay (nếu cần).

- Bộ vi sai:

+ Phân phối mô men chủ động đến các bánh xe chủ động.

+ Cho phép chúng quay với các vận tốc góc khác nhau.

b. Cấu tạo

- Bộ truyền lực chính thường được thiết kế chế tạo chung với bộ vi sai thành một cụm ở trong cầu chủ động, gồm:

+ Bánh răng chủ động.

+ Bánh răng bị động.

=> Tạo tỉ số truyền lực chính.

- Bộ vi sai phổ biến là loại bộ vi sai bánh răng côn.

- Các bánh răng hành tinh lắp quay trơn trên trục gắn liền với bộ vi sai.

c. Nguyên lí làm việc

- Khi xe vào đường vòng, các bánh răng hành tinh có thể tự quay quanh mình.

- Các bánh răng nối đến các bánh xe chủ động qua các bán trục.

II. SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG

- Khi vận hành li hợp cần mở và đóng nhanh chóng và dứt khoát.

- Cần chuyển số từ từ, êm dịu khi khởi hành xe.

- Trên cần chuyển số có kí hiệu các vị trí tay số.

- Kiểm tra vị trí cần chuyển số trước khi khởi động động cơ.

=> Đảm bảo hộp số đang ở vị trí trung gian.

- Nếu thao tác chuyển số khó thực hiện hoặc có tiếng ồn bất thường từ hệ thống, cần đưa xe đến cơ sở dịch vụ kĩ thuật để được kiểm tra, khắc phục.

- Các bộ phận của ô tô nói chung và hệ thống truyền lực nói riêng cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kì.