Bài học cùng chủ đề
Bài 4. Hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất SVIP
I. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất
1. Sự luân phiên ngày và đêm
- Nguyên nhân:
+ Do Trái Đất hình cầu => Trái Đất luôn có một nửa được chiếu sáng và một nửa không được chiếu sáng (khuất trong bóng tối) => Trái Đất có ngày và đêm.
+ Do Trái Đất tự quay => Mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt được chiếu sáng rồi lại chìm vào bóng tối.
- Đặc điểm: mọi nơi trên Trái Đất đều có sự luân phiên ngày và đêm.
- Ý nghĩa:
Nhiệt độ trên bề mặt Trái Đất được điều hoà. Đây là yếu tố quan trọng cho sự sống, tồn tại và phát triển.
2. Giờ trên Trái Đất
- Do Trái Đất hình cầu và tự quay quanh trục nên trên Trái Đất sinh ra giờ. Các loại giờ phổ biến là: giờ địa phương, giờ khu vực và giờ quốc tế.
| Giờ địa phương |
Giờ khu vực (giờ múi) |
Giờ quốc tế | |
| Nguyên nhân | Do Trái Đất hình cầu và tự quay quanh trục => Các địa điểm trên cùng một kinh tuyến có một giờ riêng. | Để thuận lợi cho sinh hoạt hàng ngày của mỗi quốc gia => Người ta phải quy định một giờ thống nhất cho từng khu vực. | Để thống nhất việc sử dụng giờ trên toàn thế giới, Hội nghị quốc tế về kinh tuyến (năm 1884) đã thống nhất về giờ quốc tế. |
| Đặc điểm | Các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau có giờ địa phương khác nhau, mặc dù đang trong cùng một thời điểm. |
- Trên bề mặt Trái Đất có 24 khu vực giờ, mỗi khu vực giờ rộng 150 kinh tuyến. - Giờ của kinh tuyến đi qua giữa khu vực được lấy làm giờ chung cho cả khu vực. |
Giờ của khu vực giờ có kinh tuyến gốc đi qua là giờ quốc tế (giờ GMT) và đánh số 0. |
- Đường chuyển ngày quốc tế:
+ Nguyên nhân: do Trái Đất hình cầu, khu vực giờ số 0 đối diện với khu vực giờ số 12, ở đây sẽ có hai ngày lịch khác nhau.
+ Đặc điểm:
• Kinh tuyến 1800 đi qua giữa khu vực giờ số 12 được lấy làm đường chuyển ngày quốc tế.
• Nếu đi từ phía Tây sang phía Đông qua kinh tuyến 1800 sẽ lùi lại một ngày lịch.
• Nếu đi từ phía Đông sang phía Tây qua kinh tuyến 1800 sẽ tăng thêm một ngày lịch.
II. Hệ quả chuyển động quay quanh Mặt Trời của Trái Đất
1. Các mùa trong năm
- Nguyên nhân:
+ Trong khi chuyển động quanh Mặt Trời, trục Trái Đất luôn nghiêng và không đổi phương.
=> Có lúc bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, có lúc bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời.
+ Do thời gian chiếu sáng và lượng nhiệt thu nhận được ở mỗi bán cầu thay đổi trong năm.
=> Sinh ra các mùa trong năm.
- Đặc điểm:
+ Mỗi mùa trong năm có sự khác nhau về thời tiết, khí hậu và độ dài ngày đêm.
+ Theo cách tính dương lịch hoặc âm - dương lịch, thời gian bắt đầu và kết thúc mỗi mùa có sự khác nhau.
+ Theo vĩ độ, mùa có sự khác biệt:
• Ở vùng ôn đới, mỗi năm có bốn mùa khá rõ rệt.
• Ở vùng nhiệt đới, mùa xuân và mùa thu thường ngắn, không rõ rệt.
+ Mùa ở hai bán cầu luôn trái ngược nhau.
bán cầu Bắc
2. Ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ
- Nguyên nhân: do trục Trái Đất luôn nghiêng và không đổi phương khi chuyển động quanh Mặt Trời.
- Đặc điểm: từ Xích Đạo về phía hai cực, độ dài ngày đêm chênh lệch nhau càng nhiều.
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây