Đòn bẩy SVIP

I- Tác dụng của đòn bẩy

Khi một vật quay do chịu lực tác dụng, nó có thể tác dụng lực lên một vật khác. Từ đặc điểm này người ta đã tạo ra đòn bẩy. Đòn bẩy có thể làm thay đổi hướng của lực tác dụng.

Mô hình đơn giản của đòn bẩy được biểu diễn như sau. Điểm O mà thanh AB quay quanh được gọi là điểm tựa. Tác dụng vào đầu B một lực hướng xuống, vật ở đầu A sẽ được nâng lên. Như vậy đòn bẩy giúp đổi hướng tác dụng của lực.

​

II- Các loại đòn bẩy

Đòn bẩy có điểm tựa ở giữa

Là loại đòn bẩy có điểm tựa O nằm trong khoảng giữa điểm đặt O₁, O₂ của các lực F₁ và F₂.

Đòn bẩy có điểm tựa ở một đầu, vật ở giữa và lực tác dụng ở đầu bên kia

Là loại đòn bẩy có điểm tựa O nằm ngoài khoảng giữa điểm đặt O₁, O₂ của hai lực, lực tác dụng lên đòn bẩy F₂ nằm xa điểm tựa O hơn vị trí của lực F₁.

Đòn bẩy có điểm tựa ở một đầu, vật ở đầu bên kia và lực tác dụng ở trong khoảng giữa hai đầu

Là loại đòn bẩy có điểm tựa O nằm ngoài khoảng giữa điểm đặt O₁, O₂ của hai lực, lực tác dụng lên đòn bẩy F₂ nằm gần điểm tựa O hơn vị trí của lực F₁.

III- Sử dụng đòn bẩy trong thực tiễn

Để sử dụng đòn bẩy cần:

• chọn một vật thích hợp làm đòn bẩy
• tạo ra hoặc chọn một điểm cố định dùng làm điểm tựa cho đòn bẩy.

Sau đó, cần bố trí đòn bẩy và điểm tựa để đòn bẩy tác dụng lực lên vật và người tác dụng lực lên đòn bẩy thuận tiện.

Đòn bẩy được ứng dụng nhiều trong đời sống và kĩ thuật. Ví dụ:

-  Đòn bẩy trong máy bơm nước: Sử dụng máy bơm nước này giúp ta lợi về lực nâng nước và thay đổi được hướng tác dụng lực theo ý con người muốn.

- Đòn bẩy trong cơ thể người: Khi ta cầm một vật nặng trên tay, cơ bắp sẽ tạo ra một lực giúp cánh tay nằm cân bằng với trục quay chính là khớp xương ở khuỷu tay.

- Đòn bẩy trong tay phanh xe đạp: O là điểm tựa, O₁ là điểm tác dụng lực, O₂ là điểm đặt vật.

1. Đòn bẩy có thể làm thay đổi hướng tác dụng của lực.

2. Đòn bẩy được chia thành ba loại khác nhau tuỳ theo vị trí của vật, vị trí lực tác dụng, điểm tựa.

3. Trong thực tiễn, việc sử dụng đòn bẩy sẽ giúp thực hiện nhiều công việc thuận tiện và hiệu quả hơn.