Phần I. Nguyên nhân bùng nổ và diễn biến SVIP

I. Nguyên nhân bùng nổ

- Mâu thuẫn về thị trường và thuộc địa giữa các nước đế quốc sau Chiến tranh thế giới thứ nhất. 

- Cuộc đại suy thoái 1929 - 1933 làm sâu sắc mâu thuẫn giữa các nước đế quốc, đưa đến sự ra đời của chủ nghĩa phát xít Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản - thủ phạm gây ra Chiến tranh thế giới thứ hai. 

- Thế giới hình thành hai khối đế quốc đối địch nhau: khối các nước tư bản dân chủ (Anh, Pháp, Mỹ) và khối phát xít (Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản) đối đầu với nhau. 

- Hai khối đế quốc có chung mâu thuẫn với Liên Xô, do đó các nước Anh, Pháp, Mỹ đã dung túng cho chủ nghĩa phát xít, hòng đẩy mũi nhọn chiến tranh về Liên Xô. 

II. Diễn biến chính 

* Giai đoạn 1: Chiến tranh bùng nổ và lan rộng khắp thế giới (từ ngày 1 - 9 - 1939 đến tháng 11 - 1942).

- Ngày 1 - 9 - 1939: Đức tấn công Ba Lan. 

Hình 1. Quân Đức tấn công Ba Lan (9 - 1939) 

- Ngày 3 - 9 - 1939: Anh, Pháp tuyên chiến với Đức. Chiến tranh thế giới bùng nổ. 

- Từ tháng 4 đến tháng 7 - 1940: Đức chiếm Pháp, tấn công Anh. 

- Mùa hè năm 1941: Đức chiếm hầu hết các nước tư bản châu Âu. 

  Hình 2. Lược đồ quân Đức đánh chiếm châu Âu (1939 - 1941)

- Ngày 22 - 6 - 1941: phát xít Đức tấn công Liên Xô, đến tháng 10 quân Đức uy hiếp Thủ đô Mat-xcơ-va. 

- Tháng 12 - 1941: quân Nhật tấn công căn cứ Trân Châu cảng của Mỹ ở Thái Bình Dương, Mỹ chính thức tham gia vào chiến tranh. Chiến tranh lan rộng toàn thế giới. 

- Tháng 1 - 1942: Mặt trận Đồng minh chống phát xít được thành lập với ba trụ cột là Liên Xô, Mỹ, Anh. 

*Giai đoạn 2: Quân Đồng minh chuyển sang phản công, chiến tranh kết thúc (từ tháng 11 - 1942 đến tháng 8 - 1945)

- Từ tháng 11 - 1942 đến tháng 2 - 1943: Hồng quân Liên Xô phản công và giành thắng lợi, tạo nên bước ngoặt của chiến tranh chuyển từ phòng ngự sang tiến công. 

 Hình 3. Hồng quân Liên Xô truy kích phát xít ở thành phố Xta-lin-grát

- Tháng 6 - 1944: nước Pháp được giải phóng. 

- Ngày 16 - 4 - 1945: Hồng quân Liên xô mở chiến dịch công phá Béc-lin (Đức). 

- Ngày 9 - 5 - 1945: Đức đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh kết thúc ở châu Âu. 

- Ngày 6 và 9 - 8 - 1945: Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống thành phố Hi-rô-si-ma và Na-ga-sa-ki của Nhật Bản. 

- Ngày 8 - 8 - 1945:  Hồng quân Liên Xô tấn công Nhật ở Đông Bắc Trung Quốc. 

- Ngày 15 - 8 - 1945: Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng minh không điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. 

 Hình 4. Hồng quân Liên Xô cầm cờ trên nóc toà nhà Quốc hội Đức (1945)