Lý thuyết Bài 6. Công nghiệp (phần 1) SVIP

1. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp

a. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

- Khoáng sản: Cơ cấu khoáng sản đa dạng, một số khoáng sản trữ lượng lớn như than đá, than nâu, khí tự nhiên, dầu mỏ, đá vôi, apatit,... ⇒ thuận lợi phát triển các ngành công nghiệp khai khoáng, sản xuất kim loại.

- Nguồn nước:

+ Mạng lưới sông ngòi dày đặc, nguồn nước ngầm dồi dào ⇒ cung cấp nước cho các ngành công nghiệp.

+ Sông chảy qua địa hình dốc nên trữ năng thuỷ điện lớn ⇒ phát triển thuỷ điện.

+ Các mỏ nước khoáng có trữ lượng lớn: Quang Hanh, Kim Bôi, Vĩnh Hảo ⇒ phát triển ngành công nghiệp sản xuất đồ uống.

- Sinh vật: Nguồn tài nguyên sinh vật phong phú, đa dạng, nhiều loài có giá trị kinh tế và giá trị dược liệu cao; nguồn hải sản dồi dào ⇒ nguồn nguyên liệu cho ngành công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm, dược phẩm.

- Khí hậu: Khí hậu nhiệt đới gió mùa thuận lợi phát triển nền nông nghiệp đa dạng, năng suất cao ⇒ cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào cho ngành công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm.

- Vị trí địa lí: những nơi gần cảng biển, đường giao thông huyết mạch, các đô thị lớn có nền công nghiệp phát triển mạnh và tập trung phân bố nhiều cơ sở sản xuất.

- Hạn chế: 

+ Các mỏ khoáng sản quy mô nhỏ, phân bố không tập trung, nhiều loại có nguy cơ cạn kiệt.

+ Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa làm tăng chi phí làm mát, bảo quản máy móc.

b. Điều kiện kinh tế - xã hội

- Dân cư và lao động:

+ Dân số đông ⇒ thị trường tiêu thụ rộng lớn.

+ Lực lượng lao động dồi dào, trình độ lao động ngày càng nâng cao ⇒ khả năng tiếp thu và ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất. 

- Chính sách: Các chính sách phân bố không gian và chuyển dịch cơ cấu công nghiệp, phát triển các ngành công nghiệp ưu tiên, chính sách tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh; chính sách khoa học công nghệ cho phát triển công nghiệp ⇒ môi trường thuận lợi cho phát triển và phân bố hợp lí các ngành công nghiệp.

- Thị trường: ngày càng mở rộng cả trong và ngoài nước; kí kết các hiệp định thương mại tự do với EU và Nhật Bản,...; xuất khẩu sang thị trường các nước phát triển.

- Khoa học công nghệ, vốn và cơ sở vật chất kĩ thuật: 

+ Tăng cường đầu tư cho nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất ⇒ nâng cao năng suất và giá trị của các sản phẩm công nghiệp.

+ Vốn đầu tư cho công nghiệp ngày càng tăng.

+ Cơ sở vật chất kĩ thuật được đầu tư phát triển hiện đại.

- Nguồn nguyên liệu từ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản: Có nguồn nguyên liệu phong phú ⇒ thuận lợi phát triển công nghiệp sản xuất, chế biến.

- Hạn chế:

+ Thị trường ngày càng cạnh tranh.

+ Cơ sở vật chất kĩ thuật một số ngành công nghiệp đã lạc hậu.

+ Sản phẩm công nghiệp đòi hỏi đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu,...