Bài 2. Đặc điểm địa hình (phần 2) SVIP

3. Ảnh hưởng của sự phân hoá địa hình đối với sự phân hoá tự nhiên và khai thác kinh tế

a. Đối với sự phân hoá tự nhiên

- Do địa hình nước ta chủ yếu là đồi núi thấp nên tính nhiệt đới của thiên nhiên được bảo toàn trên phần lớn diện tích lãnh thổ.

- Ở các vùng núi, thiên nhiên có sự phân hoá theo đai cao.

 + Đai nhiệt đới gió mùa có hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới và rừng nhiệt đới gió mùa phát triển trên nhóm đất feralit.

 + Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi có hệ sinh thái rừng lá rộng cận nhiệt, nhóm đất điển hình là đất feralit (có hàm lượng mùn lớn hơn).

 + Đai ôn đới gió mùa trên núi phát triển thực vật ôn đới, chủ yếu là đất mùn thô.

- Một số dãy núi có vai trò là bức chắn địa hình tạo nên sự phân hoá thiên nhiên giữa các sườn núi.

 + Dãy Hoàng Liên Sơn làm suy yếu tác động của gió mùa Đông Bắc khiến mùa đông ở Tây Bắc có thời gian ngắn hơn và nền nhiệt cao hơn ở Đông Bắc.

 + Dãy Trường Sơn gây nên hiệu ứng phơn tạo ra sự khác biệt về thời gian mùa mưa giữa hai sườn núi.

 + Dãy Bạch Mã ngăn ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc vào phía Nam nước ta, trở thành ranh giới tự nhiên của hai miền khí hậu (phía Bắc có mùa đông lạnh và phía Nam nóng quanh năm). Tự nhiên ở hai miền cũng có nhiều nét khác biệt.

b. Đối với khai thác kinh tế

 Mỗi khu vực địa hình (đồi núi, đồng bằng, bờ biển và thềm lục địa) sẽ có phương thức khai thác kinh tế phù hợp để tận dụng những lợi thế và khắc phục những khó khăn, hướng đến sự phát triển bền vững.

* Khai thác kinh tế ở khu vực đồi núi

- Thế mạnh:

 + Đối với nông nghiệp, lâm nghiệp: là nơi có nguồn lâm sản phong phú thuận lợi phát triển ngành lâm nghiệp; các đồng cỏ tự nhiên rộng lớn tạo điều kiện phát triển chăn nuôi gia súc lớn; thổ nhưỡng và khí hậu thích hợp cho cây công nghiệp lâu năm, cây ăn quả;... như các vùng Tây Bắc, Đông Bắc, Tây Nguyên,...

 + Đối với công nghiệp: là nơi có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, đa dạng, tạo điều kiện thuận lợi phát triển các ngành công nghiệp khai thác khoáng sản, luyện kim,...; sông ngòi chảy qua địa hình miền núi, nhiều thác ghềnh (sông Đà, sông Sê San, Srê Pốk,...) nên có tiềm năng thuỷ điện rất lớn.

 + Đối với du lịch: có khí hậu mát mẻ, cảnh quan đa dạng và đặc sắc, là cơ sở để hình thành các địa điểm du lịch có giá trị.

- Hạn chế: địa hình bị chia cắt mạnh gây khó khăn cho giao thông và cần chú ý đến công tác phòng chống thiên tai như lũ quét, sạt lở,...

* Khai thác kinh tế ở khu vực đồng bằng

- Thế mạnh:

 + Có địa hình bằng phẳng, đất màu mỡ, nguồn nước dồi dào, dân cư đông đúc nên thuận lợi phát triển các ngành kinh tế.

 + Thuận lợi xây dựng cơ sở hạ tầng và cư trú nên hình thành nhiều trung tâm kinh tế lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ,...

 + Đối với ngành nông nghiệp, thuỷ sản: là vùng trồng cây lương thực, thực phẩm, chăn nuôi gia súc nhỏ và gia cầm, đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản,... chủ yếu của cả nước như đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long,...

- Hạn chế: do lịch sử khai thác lãnh thổ lâu đời và dân cư tập trung đông đúc nên tài nguyên thiên nhiên bị khai thác quá mức, môi trường một số nơi bị suy thoái,...

* Khai thác kinh tế ở vùng biển và thềm lục địa

- Thế mạnh: vùng biển và thềm lục địa của nước ta thuận lợi để phát triển các ngành kinh tế biển.

- Vùng biển và thềm lục địa chịu tác động bởi các thiên tai như bão,.. => Trong quá trình khai thác cần chú ý đến vấn đề bảo vệ môi trường biển, bảo tồn sự đa dạng sinh học của các hệ sinh thái biển,...