Phần 2 SVIP

Phần 2: Cảm nghĩ của tác giả về thân phận và đời thế

Cổ kim hận sự thiên nan vấn,

Phong vận kì oan ngã tự cư. 

Dịch nghĩa

Nỗi oán hận xưa nay khó mà hỏi trời cho rõ được,

Nỗi oan khiên lạ lùng của kẻ phong nhã, ta tự cũng đặt mình vào.

- Từ nỗi oan của Tiểu Thanh khái quát thành cái nhìn về số phận con người trong cuộc đời:

+ Cổ kim hận sự (nỗi hờn kim cổ): nỗi uất ức, oán hận của con người từ xưa đến nay.

+ Thiên nan vấn (khó mà hỏi trời): hỏi trời trời không thấu và chính ông trời cũng chẳng thể giải thích được. → Nỗi đau và cũng là nỗi oan không có thế lực nào có thể giúp đỡ.

⇒ “Tài mệnh tương đố”, “tài hoa bạc mệnh”... đó dường như là các quy luật cuộc đời mà đã được Nguyễn Du khái quát, và ông cũng đã nhiều lần bày tỏ sự đau xót cho những bất công ấy trong các tác phẩm của mình:

+ Lạ gì bỉ sắc tư phong,

Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.

+ Anh hoa phát tiết ra ngoài,

Nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa.

- Tiếng khóc thương cho chính mình:

Bất tri tam bách dư niên hậu,

Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?

Dịch nghĩa

Chẳng biết hơn ba trăm năm sau,

Trong thiên hạ, người nào sẽ khóc Tố Như?

- Khoảng thời gian 300 năm:

+ Khoảng thời gian khi Nguyễn Du tìm đến và khóc thương nàng ứng với cuộc đời của nàng sau 300 năm. Tác giả mong muốn sau chừng ấy thời gian sẽ có người nào đó của hậu thế hiểu mình và khóc thương cho mình.

⇒ Tự thương, tự thức tỉnh nỗi đau của chính mình – nét mới của tư tưởng nhân đạo cuối thế kỉ XVIII – đầu thế kỉ XIX.

III. Tổng kết

1. Nội dung

- Niềm cảm thương của Nguyễn Du trước số phận của Tiểu Thanh nói riêng, số phận những người có sắc, có tài mà bi kịch nói chung.

- Sự tự thương mình có ý nghĩa nhân đạo sâu sắc, mang nét mới, thể hiện sự ý thức về cá nhân.

2. Nghệ thuật: từ ngữ cô đọng, biểu tượng hàm súc, nghệ thuật đối tương phản và tương đồng.