- Vua quan: ăn chơi sa đọa.

   - Nhân dân (nông dân, nô tì): cuộc sống khổ cực và ách áp bức, bóc lột tàn tệ của kẻ thống trị.

   - Quân giặc (ở phía nam, phía bắc): lăm le xâm lược.

- Hội An là thành phố cảng lớn nhất ở Đàng Trong. Các nhà buôn Nhật Bản cùng với một sô cư dân địa phương đã dựng nên thành phố này.

- Năm 1618, một giáo sĩ người Pháp đã nhận xét Hội An “là hải cảng đẹp nhất, nơi mà thương nhân ngoại quốc thường lui tới buôn bán”.

- Ngày 5 - 12 – 1999, phố cổ Hội An được UNESCO công nhận là Di sản Văn hoá thế giới.

- Thăng Long có thể so với nhiều thành thị ở Á châu, nhưng lại đông dân hơn.

- Những ngày phiên chợ, dân ở các làng lân cận kĩu kịt gánh hàng hoá đến đông không thể tưởng tượng được.

- Các con đường rộng bây giờ đều trở thành chật chội.

- Phường Hàng Ngang và phường Hàng Đào là nơi bán áo, bán các thứ tơ, lụa, vóc, nhiễu,... Hàng Buồm cũng là một phố buôn bán rất huyên náo.

-Vào thế kỉ XVI, Vua quan ăn chơi xa xỉ, chia bè chia phái, không chăm lo đời sống nhân dân. Đất nước rời vào cảnh loạn lạc, nghèo đói.

-Năm 1527, Mạc Đăng Dung cầm đầu một số quan lại lật đổ nhà Lê lập ra triều Mạc (Bắc triều).

-Năm 1553, một số quan võ họ Lê là Nguyễn Kim đã đưa một người thuộc dòng dõi nhà Lê lên ngôi, lập ra triều đình riêng ở Thanh Hóa.

-Hai bên tranh giành quyền lực, gây nên cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều

-Vua quan nhà Trần chỉ mải ăn chơi, vơ vét, bóc lột, không còn quan tâm đến tình hình đất nước

-Cuộc sống của nhân dân càng thêm cơ cực.

-Nhân dân nổi dậy đấu tranh, một số quan lại bất bình và xin từ chức

-Sau khi Ngô Quyền mất, triều đình lục đục và tranh giành nhau ngôi vàng.

-Quân cát cứ ở địa phương nổi dậy, chia đất nước thàng 12 vùng, lập chính quyền riêng. Đất nước chia cắt, ruộng đồng, làng mạc bị tàn phá.

-Bên ngoài, quân thù đang lăm le xâm lược nước ta.

  - Đất nước: bị chia cắt

   - Nhân dân: đàn ông ra trận chém giết.

   - Sản xuất: đình trệ

   - Thanh niên: phải đi lính

   - Gia đình: vợ phải xa chồng, con không thấy bố.

-Năm 979, Đinh Tiên Hoàng và con trai trưởng Đinh Liễn bị ám hại, con trai thứ Đinh Toàn lên ngôi còn quá nhỏ.

-Nhân cơ hội đó, Quân Tống đem quân sang xâm lược nước ta.

-Trong bối cảnh đó, Triều đình đã họp và quyết định đưa Lê Hoàn lên ngôi lấy niên hiệu là Lê Đại Hành, lập nên triều Lê (Tiền Lê).