a) Đối với chim ?

Hai cậu bé bắt chim vào lồng nhưng lại không nhớ cho chim uống nước, để nó khát khô họng.

b) Đối với hoa ?

Hai cậu cầm dao cắt cả đám cỏ lầ

a) Đoạn 1 : Cuộc sống tự do, sung sướng của chim sơn ca và bông cúc.

- Bông cúc đẹp như thế nào ?

Bên bờ rào của khu vườn nhỏ, có bông cúc trắng nổi bật giữa đám cỏ dại.

- Sơn ca làm gì và nói gì ?

Chú sơn ca sà xuống, líu lo hót rằng: “Bạn cúc ơi! Bạn mới xinh xắn và dễ thương làm sao!".

- Bông cúc vui như thế nào ?

Bông cúc trắng nghiêng đầu lắng nghe, lòng vui khôn tả.

b) Đoạn 2 : Sơn ca bị cầm tù.

- Chuyện gì xảy ra vào sáng hôm sau ?

Sớm hôm sau, bông cúc trắng đang xoè cánh đón bình minh thì chợt nghe thấy tiếng hót buồn thảm. Sơn ca đã bị bắt nhốt trong lồng.

- Bông cúc muốn làm gì ?

Bông cúc trắng muốn cứu bạn mà chẳng làm gì được.

c) Đoạn 3 : Trong tù.

- Chuyện gì xảy ra với bông cúc ?

Hai cậu bé đi vào vườn, cắt đám cỏ lẫn bông cúc đem về bỏ vào lồng cho chim ăn.

- Sơn ca và bông cúc thương nhau như thế nào ?

Bông cúc trắng toả hương thơm ngào ngạt an ủi bạn. Sơn ca đói khát, ăn hết đám cỏ nhưng vẫn không đụng đến bông hoa.

d) Đoạn 4 : Sự ân hận muộn màng.

- Thấy sơn ca chết, các cậu bé đã làm gì ?

Hai cậu bé tỏ vẻ ân hận và tiếc nuối. Hai cậu đặt xác sơn ca vào một chiếc hộp thật đẹp rồi chôn cất cẩn thận.

- Các cậu bé có gì đáng trách ?

Hai cậu bé rất vô tình với cả sơn ca và bông cúc trắng.

Cậu bé đã làm điều không phải với cây si: Cậu dùng dao nhọn khắc tên mình lên thân cây, khiến cây đau điếng.

Vì ham chơi, cậu bé bị mẹ mắng nên đã bỏ nhà ra đi.

Để cậu bé hiểu nỗi đau của mình, cây cố lấy giọng vui vẻ hỏi tên cậu bé. Biết cậu bé tên là Ngoan, cây nói : “Vì sao cậu không khắc tên lên người cậu ?” khiến cậu bé rùng mình và hiểu ra rằng cây cũng đang đau đớn.

Lúc đầu, cậu bé rất mau chán việc học: mỗi khi cầm quyển sách, cậu chỉ đọc vài dòng là ngáp ngắn ngáp dài, rồi bỏ dở. Lúc tập viết, cậu chỉ nắn nót được mấy chữ đầu, rồi lại viết nguệch ngoạc, rất xấu.

Trước khi bị bỏ vào lồng, chim tự do bay nhảy trong thế giới rộng lớn. Bông cúc sống thoải mái bên bờ rào, giữa đám cỏ dại. Nó xoè những cánh trắng, tươi tắn đón nắng mặt trời và sung sướng khôn tả khi nghe sơn ca hót.

Trở về nhà không thấy mẹ, cậu bé khàn tiếng gọi rồi ôm lấy một cây xanh trong nhà mà khóc.

Cậu bé đi chợ mua một đồng tương và một đồng mắm.